شاخصهای خدمت خدمتگزاری :
. خدمت خدمتگزاری بر مبنای عدالت: مهمترین شاخصه‌ی خدمت‌رسانی، خدمت براساس عدالت است؛ برای عدل معانی گوناگونی مانند رعایت حقوق دیگران، رعایت تساوی و رفع هرگونه تبعیض، و… برشمرده‌اند. اما گاه عدل در معنای جامع‌تری به کار می‌رود که شامل معانی یاد شده می‌شود و این معنا در کلام امیرالمؤمنین علی(ع) دیده می‌شودکه فرمود: »العدل یضع الامور مواضعها» : یعنی؛ قرار دادن افراد و اشیا در جایگاه شایسته‌ی خود. مفهوم این است که تناسب ،مراعات شود وهر چیزی در جای مناسب خود قرار گیرد. عدالت به اندازه‌ای اهمیت دارد که اگر خدمت‌رسانی در راستای آن صورت نگیرد ممکن است ستم به دیگران رخ دهد. اگر خدمت بربنیاد عدالت باشد، توانمندی حکومت است (من عدل تمکن). فرمان و دستور حاکمان به مرحله‌ی اجرا درمی‌آید (من عدل نفذ حکمه).ارزشمندی و شخصیت کارگزاران بالا می‌رود (من عدل عظم قدره). و عدل سبب استمرار محبت مردم به دولتمردان می‌شود (العدل یستدیم المحبه). اقتدار و عزت دولت و بقای حکومت و اصلاح جامعه به عدل است و هیچ چیزی چون عدل سبب آبادانی کشور نخواهد شد (ما عمرت البلدان بمثل العدل)ابن خلدون که او را پدر جامعه‌شناسی لقب داده‌اند، جامعه را چون موجود زنده‌ای می‌داند که متولد می‌شود، رشد می‌کند و تغذیه می‌کند و به دوره‌ی شباب و شکوفایی می‌رسد .او عدالت را سبب شکوفایی جامعه و ظلم و ستم را مایه‌ی انحطاط حکومت‌ها می‌داند . عدل ستون خیمه‌ی انقلاب و اصول دین مکتب تشیع است و حیات جامعه به آن وابسته است (العدل حیاه) اگر عدل باشد همه چیز هست، تبعیض نیست، رانت‌های اقتصادی و سیاسی و... حذف می‌شوند و به قول استاد محمدرضاحکیمی: « بدون عدالت تربیت نیست، و بدون تربیت رشد نیست، و بدون رشد هدایت و معرفت نیست، و بدون معرفت عبادت نیست و بدون عبادت سعادت نیست .«
2. توجه به منافع عامه نه خاص:
آنچه در خدمت‌رسانی به مردم باید مورد تأمل قرار گیرد عنایت به منافع عامه و اکثریت مردم است. خدمت باید در راستای رفاه و حل مشکلات آنها صورت گیرد نه برای دسته و گروهی ویژه.این نکته‌ی مهم را مولا علی(ع) در منشور حکومتی خویش به مالک اشتر نخعی گوشزد کرده است و فرمود:
« ولیکن احب الامور الیک اوسطها فی الحق، و اعمها فی‌العدل، و اجمعها لرضی الرعیه فان سخط العامه یجحف برضی الخاصه، و ان سخط الخاصه یغتفر مع رضی العامه»
« دوست داشتنی‌ترین چیزها در نزد تو؛ در حق ،میانه‌ترین، و در عدل، فراگیرترین، و در جلب خشنودی مردم ،گسترده‌ترین باشد که همانا خشم عمومی مردم، خشنودی خاص ـ نزدیکان ـ را از بین می‌برد، اما خشم خاص را خشنودی همگان بی‌اثر می‌کند. »
3. خدمت‌رسانی خالصانه و بدون منت:
آنچه در خدمت به مردم از دیدگاه قرآن و حدیث حایز اهمیت است خدمت خالصانه و بدون منت است، زیرا خدمت غیرخالصانه و به همراه منت خسارات ذیل را در پی دارد:
اولا؛ مردم انسانهای ناخالص و ریاکار را شناسایی می‌کنند و به خدمات آنان که برای کسب شهرت و مقام و جمع آرا و… انجام می‌گیرد ارزشی نمی‌نهند.
ثانیا؛ از آیه‌ی «لاتبطلوا صدقاتکم بالمن ولاذی : استفاده می‌شود که خدمت خدمتگزاری به مردم اگر همراه با منت و آزار رساندن باشد بی‌گمان باطل و بی‌ارزش است.
4. توجه به حاکمیت قانون درخدمتگزاری:
قانون مبنای نظم اجتماعی و منشور تعیین حقوق و تکالیف دولت و شهروندان وشاخص خدمت حکومت به مردم و مردم به یکدیگر است. قانون حد و مرز خدمات نهادهای گوناگون اجتماعی وظایف مردم به یکدیگر را بیان می‌کند. جامعه برای ادامه‌ی حیات و انسجام و انتظام، به قانون، همان اندازه نیازمند است که ما برای زندگی به آب و هوا نیازمندیم. از آیه‌ی اول سوره حجرات چنین استنباط می‌شود که هرگونه خدمت مؤمنان باید ضابطه‌مند بوده و برپایه‌ی قانون خدا و پیامبرش صورت گیرد.
منبع :تلخیص از پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ ایثار http://farhangeisar.com/
